ElKoyma Nedir?
GİRİŞ
Elkoymanın tanımı Önleme Aramaları Yönetmeliğinin 4. maddesinde yapılmıştır. “Suçun veya tehlikelerin önlenmesi amacıyla veya suçun delili olabileceği veya müsadereye tâbi olduğu için, bir eşya üzerinde, rızası olmamasına rağmen, zilyedin tasarruf yetkisinin kaldırılması işlemini, ifade eder.”
Türk Hukukunda Elkoyma, ceza olarak değil, bir koruma tedbiri olarak düzenlenmiştir. Elkoyma koruma tedbiri olarak düzenlendiğinden geçici mahiyettedir. Elkoyma ya benzeyen bir kurumda müsaderedir fakat müsadere, elkoymadan farklı olarak bir yaptırımdır ve süreklilik arz eder.
ElKoyma Kararı Nasıl Alınır?
Elkoymaya karar veren mercii soruşturma aşamasında Sulh Ceza hâkimi, kovuşturma aşamasında ise davanın açıldığı mahkemedir. Hatta CMK m. 127’ye göre “….gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısının, Cumhuriyet savcısına ulaşılamadığı hallerde ise kolluk amirinin yazılı emri ile kolluk görevlileri, elkoyma işlemini gerçekleştirebilir.”
- CMK m. 127’nin 3. Fıkrasına göre Hâkim kararı olmadan bir merciin yapmış olduğu elkoyma işlemi 24 saat içerisinde görevli hakimin onayına sunulmak zorundadır. Hâkim ise elkoyma işleminden itibaren kararını 48 saat içerisinde açıklar; aksi hâlde elkoyma kendiliğinden kalkar.
Zilyetliğinde bulunan eşya veya diğer malvarlığı değerlerine elkonulan kimse, hâkimden her zaman bu konuda bir karar verilmesini isteyebilir (CMK m. 127/4). Soruşturma ve kovuşturma evrelerinde elkoyma işlemine karşı itiraz kanun yolu açıktır. Elkoyma işlemi, suçtan zarar gören mağdura gecikmeksizin bildirilir.
- CMK 127. Maddesine göre “Askerî mahallerde yapılacak elkoyma işlemi, Cumhuriyet savcısının nezaretinde askerî makamların katılımıyla adlî kolluk görevlileri tarafından yerine getirilir. Gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısının yazılı emriyle de askerî makamların katılımıyla adlî kolluk görevlileri tarafından elkoyma işlemi yapılabilir.”
Elkoyma Tutanağında Neler Bulunur?
- CMK 121/1’e göre “Aramanın sonunda hakkında arama işlemi uygulanan kimseye istemi üzerine aramanın 116 ve 117 nci maddelere göre yapıldığını ve 116 ncı maddede gösterilen durumda soruşturma veya kovuşturma konusu fiilin niteliğini belirten bir belge ve istemi üzerine elkonulan veya koruma altına alınan eşyanın listesini içeren bir defter ve eğer şüpheyi haklı kılan bir şey elde edilmemiş ise bunu belirten bir belge verilir.”
- CMK 121. maddesinin 3. fıkrasına göre “Koruma altına alınan veya elkonulan eşyanın tam bir defteri yapılır ve bu eşya resmî mühürle mühürlenir veya bir işaret konulur.”
Önleme Aramaları Yönetmeliğinin 12. Maddesine göre “Hakkında arama işlemi uygulanan kişiye talebi hâlinde;
a) Aramanın,
1) Şüpheli veya sanık olması ve yakalanabileceği veya suç delillerinin elde edilebileceği hususunda makul şüphe bulunması sebebiyle mi,
2) Şüphelinin veya sanığın yakalanabilmesi veya suç delillerinin elde edilebilmesi amacıyla mı, yapıldığını,
b) Yakalanabileceği veya suç delillerinin elde edilebileceği hususunda makul şüphe bulunan şüphelinin veya sanığın üstünün, eşyasının, konutunun, işyerinin veya ona ait diğer yerlerin aranması hâlinde, soruşturma veya kovuşturma konusu fiilin niteliğini,
c) Aramada el konulan veya koruma altına alınan eşyanın listesini,
d) Aramada şüpheyi haklı kılan bir şey elde edilmemiş ise bunu,
e) Hakkında arama işlemi uygulanan kimsenin, el konulan eşyanın mülkiyetine ilişkin görüş ve iddialarını, içeren belge veya belgeler verilir.
Koruma altına alınan veya el konulan eşyanın tam bir listesi yapılarak resmî mühürle mühürlenir. Bu eşyanın resmî mühürle mühürlendiğine dair tutanak tanzim edilerek, bir sureti ilgilisine verilir.”
Elkoyma Tutanağında Neler Vardır?
- Suçun konusu ve niteliği
- Kanuna veya usule uygun olarak yapılıp yapılmadığı
- Elkonulan eşyaların listesi veya bir şey elde edilmemiş ise elde edilmediği,
- Elkonulan eşyanın mülkiyetinin kime ait olduğuna dair arama yapılan kişinin görüşü ve iddiası,
- Kolluk görevlisinin açık kimliği
Aramada Emir ya da Karar Kapsamı Dışında Elde Edilen Bulgular ve Ele Geçirilen Kişiler
Arama sırasında tesadüfen elde edilen delillerin ve kişilerin kaderi Önleme Aramaları Yönetmeliğinin 10. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre:
“Usulüne uygun yapılan aramada;
a) Yapılmakta olan soruşturma veya kovuşturmayla ilgisi olmakla birlikte, karar veya yazılı emirde konu edilmeyen,
b) Yapılmakta olan soruşturma veya kovuşturmayla ilgisi olmayan ancak, diğer bir suçun işlendiği şüphesini uyandırabilecek,
bir delil elde edilirse; bu delil koruma altına alınır ve durum Cumhuriyet başsavcılığına derhâl bildirilerek el koyma işlemini gerçekleştirmek için Cumhuriyet savcısından yeni bir yazılı emir istenir. Cumhuriyet savcısına ulaşılamadığı hâllerde ise kolluk âmirinin yazılı emriyle kolluk görevlileri elkoyma işlemini gerçekleştirebilir.
Hâkim kararı olmaksızın elkoyma işlemi, yirmidört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim, kararını elkoymadan itibaren kırksekiz saat içinde açıklar; aksi hâlde elkoyma kendiliğinden kalkar.
Bu tür aramada, aramanın amacı ve konusu dışında ele geçirilen ve haklarında tutuklama veya yakalama kararı bulunan kişiler, evrakıyla birlikte Cumhuriyet başsavcılığına sevk edilir.”
Elkonulan Belge veya Kâğıtları İnceleme Yetkisi Kime Aittir?
- CMK m. 122/1’e göre “Hakkında arama işlemi uygulanan kimsenin belge veya kâğıtlarını inceleme yetkisi, Cumhuriyet savcısı ve hâkime aittir.”
Kanuna göre hakkında arama işlemi uygulanmayan kişilere ait belge ve kâğıtlara elkonulamaz. Bahsi geçen belge veya kâğıtları Hâkim ve Cumhuriyet Savcısı dahi inceleyemez.
Adlî ve Önleme Aramaları Yönetmeliği m. 16’ya göre de “Kolluk, arama sırasında ele geçen belge veya kâğıtlara, suçla ilgisi olup olmadığını tespit amacıyla, incelemeksizin bakabilir. Suçla ilgisi olabileceğinden şüphelendiği anda Kanunun öngördüğü şekilde incelenecek belge ve kâğıtları ambalajlayarak mühürler.”
- CMK m. 122/2’ye göre ise de “Belge ve kâğıtların zilyedi veya temsilcisi kendi mührünü de koyabilir veya imzasını atabilir. İleride mührün kaldırılmasına ve kâğıtların incelenmesine karar verildiğinde bu işlemin yapılmasında hazır bulunmak üzere, zilyedi veya temsilcisi ya da müdafii veya vekili çağrılır; çağrıya uyulmadığında gerekli işlem yapılır.”
- CMK m.122/3’te “İnceleme sonucu soruşturma veya kovuşturma konusu suça ilişkin olmadığı anlaşılan belge veya kâğıtlar ilgilisine geri verilir.” şeklinde düzenlenmiştir.
- CMK m. 126 ile Adlî ve Önleme Aramaları Yönetmeliği m.16’ya göre “Şüpheli veya sanık ile hısımlık ve mesleki nedenlerle tanıklıktan çekinebilecek kimseler arasındaki mektuplara ve belgelere; bu kimselerin nezdinde bulundukça elkonulamaz.”
Eşya veya Kazancın Muhafaza Altına Alınması ve Bunlara Elkonulması
Eşya veya kazancın muhafaza altına alınması ve bunlara elkonulması ve istenen eşyayı vermeyenler hakkında yapılacak işlem CMK 123 ve 124. maddelerde düzenlenmiştir.
- CMK Madde 123
(1) İspat aracı olarak yararlı görülen ya da eşya veya kazanç müsaderesinin konusunu oluşturan malvarlığı değerleri, muhafaza altına alınır.
(2) Yanında bulunduran kişinin rızasıyla teslim etmediği bu tür eşyaya elkonulabilir.
(3) Muhafaza altına alınan veya elkonulan eşya ya da malvarlığı değerlerinin kıymeti tespit edilir.”
- CMK Madde 124
(1) 123 üncü maddede yazılı eşya veya diğer malvarlığı değerlerini yanında bulunduran kişi, istem üzerine bu şeyi göstermek ve teslim etmekle yükümlüdür.
(2) Kaçınma hâlinde bu şeyin zilyedi hakkında 60 ıncı maddede yer alan disiplin hapsine ilişkin hükümler uygulanır. Ancak, şüpheli veya sanık ya da tanıklıktan çekinebilecekler hakkında bu hüküm uygulanmaz.”
Devlet Sırrı Niteliğindeki Belgelerin Mahkemece İncelenmesi
CMK madde 125’te devlet sırrı niteliğine haiz belgelerin hangi koşullarda incelenebileceği düzenlenmiştir.
İlgili madde:
“(1) Bir suç olgusuna ilişkin bilgileri içeren belgeler, Devlet sırrı olarak mahkemeye karşı gizli tutulamaz.
(2) Devlet sırrı niteliğindeki bilgileri içeren belgeler, ancak mahkeme hâkimi veya heyeti tarafından incelenebilir. Bu belgelerde yer alan ve sadece yüklenen suçu açıklığa kavuşturabilecek nitelikte olan bilgiler, hâkim veya mahkeme başkanı tarafından tutanağa kaydettirilir.
(3) Bu madde hükmü, hapis cezasının alt sınırı beş yıl veya daha fazla olan suçlarla ilgili olarak uygulanır.”
Taşınmazlar, Hak ve Alacaklara Elkoyma Nedir?
CMK m. 128/1’de hangi taşınmaz, hak ve alacaklara elkonulabileceği düzenlenmişken ikinci fıkrasında ise hangi suçlarda bahsi geçenlerin elkoymaya konu olabileceği yer almaktadır.
- CMK m. 128’e göre:
“(1)Soruşturma veya kovuşturma konusu suçun işlendiğine ve bu suçlardan elde edildiğine dair somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebebi bulunan hallerde, şüpheli veya sanığa ait aşağıda belirtilen taşınmazlara, hak ve alacaklara ve diğer malvarlığı değerlerine elkonulabilir:
a) Taşınmazlara,
b) Kara, deniz veya hava ulaşım araçlarına,
c) Banka veya diğer malî kurumlardaki her türlü hesaba,
d) Gerçek veya tüzel kişiler nezdindeki her türlü hak ve alacaklara,
e) Kıymetli evraka,
f) Ortağı bulunduğu şirketteki ortaklık paylarına,
g) Kiralık kasa mevcutlarına,
h) Diğer malvarlığı değerlerine,
Somut olarak belirlenen bu taşınmaz, hak, alacak ve diğer malvarlığı değerlerinin şüpheli veya sanıktan başka bir kişinin zilyetliğinde bulunması halinde dahi, elkoyma işlemi yapılabilir.
Bu madde kapsamında elkoyma kararı alınabilmesi için ilgisine göre Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Sermaye Piyasası Kurulu, Mali Suçları Araştırma Kurulu, Hazine Müsteşarlığı ve Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumundan, suçtan elde edilen değere ilişkin rapor alınır. Bu rapor en geç üç ay içinde hazırlanır. Özel sebepler zorunlu kıldığında bu süre talep üzerine iki ay daha uzatılabilir.
(2) Birinci fıkra hükmü;
- Soykırım ve insanlığa karşı suçlar (Madde 76, 77, 78),
- Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti (Madde 79, 80), organ ve doku ticareti suçu (TCK 91).
- Hırsızlık (Madde 141, 142),
- Yağma (Madde 148, 149),
- Güveni kötüye kullanma (Madde 155),
- Dolandırıcılık (Madde 157, 158),
- Hileli iflas (Madde 161),
- Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (Madde 188),
- Parada sahtecilik (Madde 197),
- Suç işlemek amacıyla silahlı örgüt kurma, yönetme ve örgüt üyeliği suçu (madde 220, fıkra üç),
- İhaleye fesat karıştırma (Madde 235),
- Edimin ifasına fesat karıştırma (Madde 236),
- Tefecilik (m.241),
- Zimmet (Madde 247),
- İrtikap (Madde 250)
- Rüşvet (Madde 252),
- Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar (Madde 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308),
- Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar (madde 309, 311, 312, 313, 314, 315, 316),
- Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk (Madde 328, 329, 330, 331, 333, 334, 335, 336, 337) suçları,
- b) Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunda tanımlanan silah kaçakçılığı suçları (Madde 12),
- c) Bankalar Kanununun 22 nci Maddesinin (3) ve (4) numaralı fıkralarında tanımlanan zimmet suçu,
- d) Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda tanımlanan ve hapis cezasını gerektiren suçlar,
- e) Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 68 ve 74 üncü Maddelerinde tanımlanan suçlar.
Hakkında uygulanır.
(3) Taşınmaza elkonulması kararı, tapu kütüğüne şerh verilmek suretiyle icra edilir.
(4) Kara, deniz ve hava ulaşım araçları hakkında verilen elkoyma kararı, bu araçların kayıtlı bulunduğu sicile şerh verilmek suretiyle icra olunur.
(5) Banka veya diğer malî kurumlardaki her türlü hesaba elkonulması kararı, teknik iletişim araçlarıyla ilgili banka veya malî kuruma derhâl bildirilerek icra olunur. Söz konusu karar, ilgili banka veya malî kuruma ayrıca tebliğ edilir. Elkoyma kararı alındıktan sonra, hesaplar üzerinde yapılan bu kararı etkisiz kılmaya yönelik işlemler geçersizdir.
(6) Şirketteki ortaklık paylarına elkoyma kararı, ilgili şirket yönetimine ve şirketin kayıtlı bulunduğu ticaret sicili müdürlüğüne teknik iletişim araçlarıyla derhâl bildirilerek icra olunur. Söz konusu karar, ilgili şirkete ve ticaret sicili müdürlüğüne ayrıca tebliğ edilir.
(7) Hak ve alacaklara elkoyma kararı, ilgili gerçek veya tüzel kişiye teknik iletişim araçlarıyla derhâl bildirilerek icra olunur. Söz konusu karar, ilgili gerçek veya tüzel kişiye ayrıca tebliğ edilir.
(8) Elkoyma kararının gereklerine aykırı hareket edilmesi halinde, Türk Ceza Kanununun “Muhafaza görevini kötüye kullanma” başlıklı 289 uncu Maddesi hükümleri uygulanır.
(9) Bu madde hükümlerine göre elkoymaya ve onuncu fıkra uyarınca kayyım atanmasına ancak hâkim karar verebilir.
(10) Bu madde uyarınca elkonulan taşınmaz, hak ve alacakların idaresi gerektiğinde bu malvarlığı değerlerinin yönetimi amacıyla hakim tarafında kayyım atanabilir. Bu durumda şirket yönetimine kayyım atanmasına ilişkin CMK m.133 hükümleri kıyasen uygulanır.”
- Taşınmazlara, hak ve alacaklara elkoyma kararını soruşturma evresinde Sulh Ceza Hakimi, kovuşturma evresinde ise yargılamayı yapan mahkeme karar verir.
Postada Elkoyma Nedir?
Postada Elkoyma Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 129. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre;
Suçun delillerini oluşturduğundan şüphe edilen ve gerçeğin ortaya çıkarılması için soruşturma ve kovuşturmada adliyenin eli altında olması zorunlu sayılıp, posta hizmeti veren her türlü resmî veya özel kuruluşta bulunan gönderilere, hâkimin veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısının kararı ile elkonulabilir.
Hâkim kararının veya Cumhuriyet savcısının emrinin kendilerine bildirilmesi üzerine elkoyma işlemini yerine getiren kolluk memurları, birinci fıkrada belirtilen gönderilerin içinde bulunduğu zarfları veya paketleri açamazlar. Elkonulan gönderiler, ilgili posta görevlilerinin huzuru ile mühür altına alınıp derhâl elkoyma kararını veya emrini veren hâkim veya Cumhuriyet savcısına teslim edilir.
Elkoyma kararı veya emrinin aşağıda sayılan suçlarla ilgili olarak verilmesi halinde gönderilerin bulunduğu zarf veya paketler Cumhuriyet savcısının talimatıyla kolluk memurları tarafından açılabilir:
- 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda yer alan; tehlikeli maddelerin izinsiz olarak bulundurulması veya el değiştirmesi (madde 174) ve uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (madde 188), suçları.
- 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun 12. maddesinde silah ticareti suçu ve 13 üncü maddelerinde tanımlanan ruhsatsız silah bulundurma, taşıma veya satın alma suçu.
- 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 67. ve 68. maddelerinde tanımlanan suçlar.
Avukat Bürolarında Arama, Elkoyma ve Postada Elkoyma
CMK m. 130’da düzenlenmiştir.
İlgili madde:
“(1) Avukat büroları ancak mahkeme kararı ile ve kararda belirtilen olayla ilgili olarak Cumhuriyet savcısının denetiminde aranabilir. Baro başkanı veya onu temsil eden bir avukat aramada hazır bulundurulur.
(2) Arama sonucu elkonulmasına karar verilen şeyler bakımından bürosunda arama yapılan avukat, baro başkanı veya onu temsil eden avukat, bunların avukat ile müvekkili arasındaki meslekî ilişkiye ait olduğunu öne sürerek karşı koyduğunda, bu şey ayrı bir zarf veya paket içerisine konularak hazır bulunanlarca mühürlenir ve bu konuda gerekli kararı vermesi, soruşturma evresinde sulh ceza hâkiminden, kovuşturma evresinde hâkim veya mahkemeden istenir. Yetkili hâkim elkonulan şeyin avukatla müvekkili arasındaki meslekî ilişkiye ait olduğunu saptadığında, elkonulan şey derhâl avukata iade edilir ve yapılan işlemi belirten tutanaklar ortadan kaldırılır. Bu fıkrada öngörülen kararlar, yirmidört saat içinde verilir.
(3) Postada elkoyma durumunda bürosunda arama yapılan avukat veya baro başkanı veya onu temsil eden avukatın karşı koyması üzerine ikinci fıkrada belirtilen usuller uygulanır.
Elkonulan Eşyanın İadesi Nasıl Yapılır?
CMK 131 “(1) Şüpheliye, sanığa veya üçüncü kişilere ait elkonulmuş eşyanın, soruşturma ve kovuşturma bakımından muhafazasına gerek kalmaması veya müsadereye tabi tutulmayacağının anlaşılması halinde, re’sen veya istem üzerine geri verilmesine Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme tarafından karar verilir. İstemin reddi kararlarına itiraz edilebilir.
(2) 128 inci madde hükümlerine göre elkonulan eşya veya diğer malvarlığı değerleri, suçtan zarar gören mağdura ait olması ve bunlara delil olarak artık ihtiyaç bulunmaması halinde, sahibine iade edilir.”
Elkonulan Eşyanın Muhafazası veya Elden Çıkarılması Nasıl Yapılır?
Elkonulan eşyanın muhafazası veya elden çıkarılması CMK madde 132’de düzenlenmiştir.
“(1) Elkonulan eşya, zarara uğraması veya değerinde esaslı ölçüde kayıp meydana gelme tehlikesinin varlığı halinde, hükmün kesinleşmesinden önce elden çıkarılabilir.
(2) Elden çıkarma kararı, soruşturma evresinde hâkim, kovuşturma evresinde mahkeme tarafından verilir.
(3) Karar verilmeden önce eşyanın sahibi olan şüpheli, sanık veya ilgili diğer kişiler dinlenir; elden çıkarma kararı, kendilerine bildirilir.
(4) Elkonulan eşyanın değerinin muhafazası ve zarar görmemesi için gerekli tedbirler alınır.
(5) Elkonulan eşya, soruşturma evresinde Cumhuriyet Başsavcılığı, kovuşturma evresinde mahkeme tarafından, bakım ve gözetimiyle ilgili tedbirleri almak ve istendiğinde derhâl iade edilmek koşuluyla, muhafaza edilmek üzere, şüpheliye, sanığa veya diğer bir kişiye teslim edilebilir. Bu bırakma, teminat gösterilmesi koşuluna da bağlanabilir.
(6) Elkonulan eşya, delil olarak saklanmasına gerek kalmaması halinde, rayiç değerinin derhâl ödenmesi karşılığında, ilgiliye teslim edilebilir. Bu durumda müsadere kararının konusunu, ödenen rayiç değer oluşturur.”
Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini
CMK 133 “(1) Suçun bir şirketin faaliyeti çerçevesinde işlenmekte olduğu hususunda kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı ve maddi gerçeğin ortaya çıkarılabilmesi için gerekli olması halinde; soruşturma ve kovuşturma sürecinde, hâkim veya mahkeme, şirket işlerinin yürütülmesiyle ilgili olarak kayyım atayabilir. Atama kararında, yönetim organının karar ve işlemlerinin geçerliliğinin kayyımın onayına bağlı kılındığı veya yönetim organının yetkilerinin ya da yönetim organının yetkileri ile birlikte ortaklık payları veya menkul kıymetler idare yetkilerinin tümüyle kayyıma verildiği açıkça belirtilir. Kayyım tayinine ilişkin karar, ticaret sicili gazetesinde ve diğer uygun vasıtalarla ilan olunur.
(2) Hâkim veya mahkemenin kayyım hakkında takdir etmiş bulunduğu ücret, şirket bütçesinden karşılanır. Ancak, soruşturma veya kovuşturma konusu suçtan dolayı kovuşturmaya yer olmadığı veya beraat kararının verilmesi halinde; ücret olarak şirket bütçesinden ödenen paranın tamamı, kanunî faiziyle birlikte Devlet Hazinesinden karşılanır.
(3) İlgililer, atanan kayyımın işlemlerine karşı, görevli mahkemeye 22.11.2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ve 29.6.1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre başvurabilirler.
(4) Bu madde hükümleri ancak aşağıda sayılan suçlarla ilgili olarak uygulanabilir.
a) Türk Ceza Kanununda yer alan,
- Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti (madde 79, 80),
- Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (madde 188),
- Parada sahtecilik (madde 197),
- Fuhuş (madde 227),
- Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama (madde 228),
- Zimmet (madde 247),
- Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama (madde 282),
- Silahlı örgüt (madde 314) veya bu örgütlere silah sağlama (madde 315),
- Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk (madde 328, 329, 330, 331, 333, 334,335, 336, 337),
Suçları,
b) Ateşli Silahlar ve Bıçaklar İle Diğer Aletler Hakkında Kanunda tanımlanan silah kaçakçılığı (madde 12) suçları,
c) Bankalar Kanununun 22 nci maddesinin (3) ve (4) numaralı fıkralarında tanımlanan zimmet suçu,
d) Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda tanımlanan ve hapis cezasını gerektiren suçlar,
e) Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 68 ve 74 üncü maddelerinde tanımlanan suçlar.
(5) Bu madde uyarınca atanan kayyımların görevleriyle ilgili iş ve işlemlerinden dolayı tazminat davaları, 142 ila 144 üncü maddeler uyarınca Devlet aleyhine açılır. Devlet, ödediği tazminattan dolayı görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevini kötüye kullanan kayyımlara bir yıl içinde rücu eder.
Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Arama, Kopyalama ve Elkoyma
CMK madde 134’te düzenlenmiştir. Buna göre:
“(1) Bir suç dolayısıyla yapılan soruşturmada, somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı ve başka surette delil elde etme imkânının bulunmaması halinde, hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısı tarafından şüphelinin kullandığı bilgisayar ve bilgisayar programları ile bilgisayar kütüklerinde arama yapılmasına, bilgisayar kayıtlarından kopya çıkarılmasına, bu kayıtların çözülerek metin hâline getirilmesine karar verilir. Cumhuriyet savcısı tarafından verilen kararlar yirmi dört saat içinde hâkim onayına sunulur. Hâkim kararını en geç yirmi dört saat içinde verir. Sürenin dolması veya hâkim tarafından aksine karar verilmesi hâlinde çıkarılan kopyalar ve çözümü yapılan metinler derhâl imha edilir.
(2) Bilgisayar, bilgisayar programları ve bilgisayar kütüklerine şifrenin çözülememesinden dolayı girilememesi veya gizlenmiş bilgilere ulaşılamaması ya da işlemin uzun sürecek olması halinde çözümün yapılabilmesi ve gerekli kopyaların alınabilmesi için, bu araç ve gereçlere elkonulabilir. Şifrenin çözümünün yapılması ve gerekli kopyaların alınması halinde, elkonulan cihazlar gecikme olmaksızın iade edilir.
(3) Bilgisayar veya bilgisayar kütüklerine elkoyma işlemi sırasında, sistemdeki bütün verilerin yedeklemesi yapılır.
(4) Üçüncü fıkraya göre alınan yedekten bir kopya çıkarılarak şüpheliye veya vekiline verilir ve bu husus tutanağa geçirilerek imza altına alınır.
(5) Bilgisayar veya bilgisayar kütüklerine elkoymaksızın da sistemdeki verilerin tamamının veya bir kısmının kopyası alınabilir. Kopyası alınan veriler kâğıda yazdırılarak, bu husus tutanağa kaydedilir ve ilgililer tarafından imza altına alınır.”
El Koyma Kararı İle İlgili Yargıtay Kararları
Muhafaza Görevini Kötüye Kullanma İle İlgili Yargıtay Kararı
- Yargıtay 2. Ceza Dairesi 2020/30901 E., 2021/19124 K.
“CMK’nın 128/4 maddesindeki “Kara, deniz ve hava ulaşım araçları hakkında verilen elkoyma kararı, bu araçların kayıtlı bulunduğu sicile şerh verilmek suretiyle icra olunur.” şeklindeki düzenlemeler dikkate alındığında; suça konu aracın, içinde bulunan kaçak mazot ile 5607 sayılı Yasaya muhalefet suçu nedeniyle kolluk tarafından fiilen elkonulmasından sonra 16/11/2007 tarihli tutanak ile cezai ve hukuki sorumlulukları anlatılmadan sanığa yediemin sıfatıyla teslim edilmesinin mevzuata uygun bir elkoyma işlemi olmadığı nazara alındığında müsnet suçun unsurlarının oluşmayacağı gözetilmeden, sanığın beraati yerine yazılı şekilde mahkumiyetine karar verilmesi, bozmayı gerektirir.”
Elkoyma Kararını Verme Yetkisi İle İlgili Yargıtay Kararı
- Yargıtay 12. Ceza Dairesi 2018/887 E., 2021/7179 K.
“Sanığın ikametinde ve eklentilerinde yapılan aramanın, izinsiz hint keneviri bitkisi yetiştirmek suçundan delil elde etmek maksadıyla verilen Manisa 3. Sulh Ceza Mahkemesinin 19/09/2012 tarih, 2012/621 değişik iş nolu arama ve elkoyma kararına binaen yapıldığı, arama neticesinde 2863 sayılı Kanuna aykırılık suçu kapsamında dava konusu sütun başlığının ele geçirildiği, ancak dosya kapsamında el konulan sütun başlığına ilişkin olarak el koymanın onaylanması kararına rastlanmadığı anlaşılmakla; arama kararının aslı veya onaylı bir örneği temin edilip, el koymanın onaylanmasına dair karar alınıp alınmadığı ve el koymanın CMK’nın 127. maddesine uygun icra edilip edilmediği hususları araştırılarak sanığın hukuki durumunun takdir ve tayin edilmesi gerektiği gözetilmeksizin, eksik araştırma ile hüküm tesisi kanuna aykırıdır.”
Blog Yazılarımız:
Ceza İnfazının Ertelenmesi Talebi Dilekçesi
Stj. Av. Altuğ Eliri
Av. Serhan Cantaş
