Türk Hukuku’nda dava sırasında yalan yere yemin edilmesi suçu ve cezası TCK m. 275’te düzenlenmiştir. Buna göre;
“(1) Hukuk davalarında yalan yere yemin eden davacı veya davalıya bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir.
(2) Dava hakkında hüküm verilmeden önce gerçeğin söylenmesi halinde, cezaya hükmolunmaz.
(3) Hükmün icraya konulmasından veya kesinleşmesinden önce gerçeğin söylenmesi halinde, verilecek cezanın yarısı indirilir.”
TCK 275. Madde Gerekçesi
Madde, hukuk davalarında taraflara kanuna uygun olarak ve sübut vasıtası oluşturmak üzere yöneltilen yeminin yalan yere icrasını cezalandırmaktadır.
Suçun oluşması, teklifin kanunî şekil ve koşullara uygun olmasına ve yemin önerilmesinin kanunen olanaksız bir konuya ilişkin bulunmamasına bağlıdır.
Dava hakkında hüküm verilmeden yalan yere yeminden dönülmesi hâlinde, fail hakkında cezaya hükmolunmayacaktır. Buna karşılık, hükmün icraya konulmasından veya kesinleşmesinden önce gerçeğin söylenmesi hâlinde ise, verilecek cezada belli oranda indirim yapılması öngörülmüştür.
Yalan Yere Yemin Suçunda Etkin Pişmanlık
TCK m. 275’te, yalan yere yemin suçunda etkin pişmanlık hükümleri de yer almaktadır. Buna göre, hükmün icraya konulmasından veya kesinleşmesinden önce gerçeğin söylenmesi halinde, verilecek cezanın yarısı indirilir. Dava hakkında hüküm verilmeden önce gerçeğin söylenmesi halinde, cezaya hükmolunmaz.
Yalan Yere Yemin Suçunda Verilebilecek Hükümler
Yalan yere yemin suçu yüzünden hükmedilecek hapis cezası, bir yıl veya altında olduğu takdirde hapis cezası, adli para cezasına çevrilebilmesi mümkündür.
Yalan yere yemin suçu yüzünden hükmedilecek hapis cezası iki yıl veya altında olduğu takdirde, kişi diğer şartları da sağlıyorsa, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir.
Yalan yere yemin suçu yüzünden hükmedilecek hapis cezası yine iki yıl veya altında olduğu takdirde, cezanın ertelenmesi kararı verilebilir.
Yalan Yere Yemin Suçunda Şikâyet, Zamanaşımı ve Uzlaşma
Yalan yere yemin suçu, şikâyete tabii bir suç olmadığından dolayı soruşturulması veya kovuşturulması herhangi bir şikâyete bağlı değildir, resen soruşturulması esastır. Soruşturulması kovuşturulması şikâyete bağlı olmadığından herhangi bir şikâyet süresi de mevcut değildir.
Yalan yere yemin suçunda suçun işlendiği tarihten itibaren olağan dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Söz konusu zamanaşımı süresi içerisinde suç her zaman soruşturmaya konu olabilir.
Yalan yere yemin suçu, uzlaşma kapsamında sayılan suçlardan değildir.
Yalan Yere Yemin Suçunda İspat
- YARGITAY 9.Ceza Dairesi Esas: 2013/ 602 Karar: 2013 / 7821
“Karar: 11.12.1988 tarihli protokol başlıklı belgenin tanzim tarihi ile sanığın yalan yere yemin ettiği kabul edilen …2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 21.02.2008 tarihli duruşması arasında yaklaşık 20 yıllık bir sürenin geçmiş olması, sanığın anılan belgeyi hatırlamadığını savunması ve Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin anılan belgeye rağmen …2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2006/399 esas, 2008/38 sayılı kararını onaması karşısında sanığın yalan yere yemin etme kastıyla hareket ettiğine dair mahkumiyetine yeterli her türlü şüpheden uzak, kesin ve inandırıcı delil bulunmadığı gözetilmeden beraati yerine yazılı şekilde mahkumiyetine karar verilmesi, kanuna aykırıdır.”
- YARGITAY 9.Ceza Dairesi Esas: 2013/ 424 Karar: 2013 / 10624
“Karar: Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 02.04.1941 tarih 1940/19-1941/12 Esas – Karar sayılı kararı gereğince yazılı belge ile ispatlanması gereken işlerde hukuk mahkemelerinde yalan yere yemin etmekten sanık olan kimselerin ceza mahkemelerindeki duruşmalarında ceza hakimlerinin yazılı delil arayıp ona göre hüküm vermesi gerektiği anlaşılmakla, atılı suçun yazılı belge ile ispat edilebileceği gözetilmeden tanık anlatımına dayanılarak mahkumiyet hükmü kurulması, kanuna aykırıdır.”
Blog Yazılarımız: Resmi Evrakta Sahtecilik ve Resmi Belge Düzenlenmesinde Yalan Beyan Suçu
Stj. Av. Altuğ Eliri
Av. Serhan Cantaş
